Wymogi Prawne

1.Temat pracy – Opracowanie Regulacji Prawnych dotyczących obrotu materiałami pirotechnicznymi
2. Cel i zakres pracy
Celem opracowania jest dokonanie przeglądu regulacji prawnych wynikających z ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego w zakresie dotyczącym wyrobów pirotechnicznych widowiskowych, w tym interpretacji wybranych przepisów ustawy oraz rozporządzeń wykonawczych.
3. Przegląd wybranych regulacji prawnych dotyczących wyrobów
pirotechnicznych widowiskowych (WPW)
3.1. Podstawowe regulacje prawne dotyczące WPW
Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, obrotu i (lub) używania WPW jest zobowiązany do znajomości i przestrzegania poniżej wymienionych przepisów prawnych:
1. Dyrektywa Rady Nr 93/15/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r w sprawie harmonizacji przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu i kontroli materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. Urz. WE L 121 z dn. 15.05.1993 r).
2. Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz.U. Nr 117, poz. 1007 i Nr 238, poz. 2019 oraz z 2004 r Nr 222, poz. 2249).
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 25 listopada 2002 r w sprawie instytucji wydających opinie o możliwości spełnienia warunków technicznych i organizacyjnych podczas prac z użyciem materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1716).
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2003 r w sprawie badań psychiatrycznych i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na nabywanie oraz przechowywanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. U. Nr 158, poz. 1536).
5. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 lipca 2005 r. w sprawie szkolenia i egzaminowania osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz.U. Nr 135, poz. 1140).
6. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 13 kwietnia 2005r w sprawie wzoru wniosku o wydanie pozwolenia na nabywanie, przechowywanie lub używanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz.U. Nr 76, poz. 667).
7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 29 lipca 2005 r w sprawie wyrobów pirotechnicznych, na których nabywanie, przechowywanie lub używanie nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia (Dz.U. Nr 158, poz. 1329).
8. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 28 lipca 2005 r w sprawie sposobu prowadzenia prac z użyciem materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz.IJ. Nr 158, poz. 1328).
9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 listopada 2002 r w sprawie wzoru
ewidencji nabytych, zużytych, przechowywanych, przemieszczanych i zbytych
materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. U. Nr 194, poz.
1634).
10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 3 marca 2005 r w sprawie sposobu prowadzenia identyfikacji wyrobów pirotechnicznych i amunicji dla potrzeb obrotu materiałami wybuchowymi i ich kontroli (Dz.U. Nr 46, poz. 437).
11. Dyrektywa Komisji 2004/57/WE z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie identyfikacji wyrobów pirotechnicznych i niektórych rodzajów amunicji dla celów dyrektywy Rady 93/15/EWG w sprawie ujednolicenia przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu i kontroli materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. U. WE L 127 z 29.04.2004, str. 73).
12. Ustawa z dnia 22 czerwca 2001r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie
wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i
technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. Nr 6”7, poz. 679 z
późniejszymi zmianami );
13. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 października 2002 r w sprawie pomieszczeń magazynowych i obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz.U. Nr 190, poz. 1589).
14 Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 6 lipca 2005 r w sprawie sposobu przechowywania materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego w tymczasowym magazynie (Dz.U. Nr 139, poz. 1166).
15. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 9 lipca 2003 r w
sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie
wewnątrzzakładowym oraz obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych (Dz. U. Nr 163, poz. 1577).
16. Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997r o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. z 2005r, Nr
108, poz. 909 tekst jednolity).
17. Ustawa z dnia 28 października 2002 r o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz. 1671)
18. Zarządzenie Nr I Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 lutego
2003r „Procedura administracyjna nadawania i rejestracji kodu klasyfikacyjnego ADR dla ogni sztucznych”.
Należy również pamiętać, że niezależnie od powyższego pakietu przepisów, prowadzenie działalności gospodarczej dotyczącej różnych aspektów związanych z WPW, podobnie jak i dowolnej innej działalności, wymaga znajomości i przestrzegania przepisów prawa pracy, ochrony środowiska i szeregu innych regulacji prawnych.
3.2. Klasyfikacja transportowa WPW
Spośród znanych systemów klasyfikacji materiałów wybuchowych, klasyfikacja dla celów transportu posiada największe znaczenie praktyczne i jest wykorzystywana powszechnie w międzynarodowych i krajowych przepisach jako punkt wyjścia dla regulacji prawnych dotyczących m. innymi magazynowania materiałów wybuchowych, przepisów dotyczących ochrony środowiska, bezpieczeństwa produkcji i stosowania itp.
3
Znajomość podstaw międzynarodowej klasyfikacji materiałów wybuchowych jest punktem wyjścia dla oceny stopnia zagrożeń z tytułu transportu, magazynowania i używania WPW.
Klasyfikacja materiałów wybuchowych dla celów transportowych stanowi element międzynarodowej klasyfikacji towarów niebezpiecznych. Stosownie do tej klasyfikacji materiały wybuchowe, w tym WPW znajdują się w klasie 1 towarów niebezpiecznych.
Do klasy 1 towarów niebezpiecznych zalicza się materiały i przedmioty wybuchowe, w tym:
MATERIAŁY WYBUCHOWE: materiały stałe lub ciekłe (lub mieszaniny materiałów) mogące wydzielać w wyniku reakcji chemicznej gazy o takiej temperaturze i ciśnieniu i z taką szybkością, że
mogą powodować zniszczenia w otaczającym środowisku.
MATERIAŁY PIROTECHNICZNE: materiały lub mieszaniny materiałów przewidziane do wytwarzania efektów cieplnych, świetlnych, dźwiękowych, gazu lub dymu lub kombinacji tych efektów w wyniku bezdetonacyjnej, samopodtrzymującej się egzotermicznej reakcji chemicznej;
PRZEDMIOTY WYBUCHOWE: przedmioty zawierające jeden lub więcej materiałów wybuchowych i materiały pirotechniczne;
MATERIAŁY 1 PRZEDMIOTY
NIE WYMIENIONE POWYŻEJ: które wytwarza się w celu uzyskania efektów praktycznych, sposobami wybuchowymi lub
pirotechnicznymi.
W klasie 1 wyróżnia się następujące podklasy materiałów wybuchowych:
I. Materiały i przedmioty, które stwarzają zagrożenie wybuchem masowym (wybuch masowy jest to taki wybuch, który obejmuje natychmiast praktycznie cały ładunek).
1 .2. Materiały i przedmioty, które stwarzają zagrożenie rozrzutem, ale nie wybuchem
masowym.
.3 Materiały i przedmioty stwarzaj ące zagrożenie pożarem i małe zagrożenie wybuchem lub
rozrzutem lub oba te zagrożenia, ale które nie stwarzają zagrożenia wybuchem
masowym:
(a) przy spalaniu których wydziela się znaczne ciepło promieniowania; lub
(b) które zapalają się jeden od drugiego i wywołują mały wybuch lub rozrzut lub oba te
efekty razem.
1.4. Materiały i przedmioty, które stwarzają tylko małe zagrożenie w przypadku zapalenia lub zainicjowania podczas przewozu. Oddziaływania ograniczają się w znacznym stopniu do sztuki przesyłki i nie prowadzą do rozrzutu elementów o znacznych rozmiarach lub zasięgu. Zewnętrzny pożar nie powinien wywoływać natychmiastowego wybuchu całej zawartości sztuki przesyłki.
1.5. Materiały bardzo mało wrażliwe stwarzające zagrożenie wybuchem masowym, które są na tyle niewrażliwe, że istnieje małe prawdopodobieństwo ich zainicjowania lub przejścia od palenia do detonacji w normalnych warunkach przewozu. Minimalnym wymogiem dla tych materiałów jest, aby nie wybuchały podczas próby na zewnętrzne oddziaływanie ognia.
4
1 .6. Przedmioty skrajnie niewrażliwe, które nie stwarzają zagrożenia wybuchem masowym. Przedmioty te zawierają tylko skrajnie niewrażliwe materiały i przedstawiają znikome prawdopodobieństwo przypadkowej inicjacji lub rozprzestrzenienia się. (Zagrożenie ze strony przedmiotów zaklasyfikowanych do podklasy 1.6 ograniczone jest do wybuchu pojedynczego przedmiotu).
Z uwagi na możliwość przewożenia razem lub osobno, rozróżnia się tzw. grupy zgodności:
A. Materiał wybuchowy inicjujący.
B. Przedmiot zawierający materiał wybuchowy inicjujący i nie mający dwóch lub więcej skutecznych urządzeń zabezpieczających. Niektóre przedmioty, takie jak zapalniki typu kapsułkowego, zestawy zapalnikowe do prac wybuchowych i spłonki, nawet jeżeli nie zawierają materiałów wybuchowych inicjujących.
C. Materiał wybuchowy miotający lub inny deflagrujący materiał wybuchowy lub przedmiot zawierający taki materiał wybuchowy.
D. Wtórnie detonujący materiał wybuchowy lub proch czarny lub przedmiot zawierający wtórnie detonujący materiał wybuchowy, w każdym przypadku bez środków inicjujących i bez ładunku miotającego, lub przedmiot zawierający materiał
wybuchowy inicjujący i mający dwa lub więcej skuteczne urządzenia
zabezpieczające.
E. Przedmiot zawierający wtórnie detonujący materiał wybuchowy, bez środka inicjującego, z ładunkiem miotającym (z wykluczeniem ładunku zawierającego materiał ciekły łatwo zapalny lub żel lub ciecze samozapalne).
F. Przedmiot zawierający wtórnie detonujący materiał wybuchowy z własnym środkiem inicjującym, z ładunkiem miotającym (z wykluczeniem ładunku zawierającego materiał ciekły łatwo zapalny lub żel lub ciecze samozapalne) lub bez ładunku miotającego.
G. Materiał pirotechniczny lub przedmiot zawierający materiał pirotechniczny, lub przedmiot zawierający zarówno materiał wybuchowy, jak i materiał oświetlający, zapalający, łzawiący lub dymotwórczy (z wykluczeniem przedmiotów aktywowanych wodą lub przedmiotów zawierających biały fosfor, fosforki, materiał piroforyczny, materiał ciekły łatwo zapalny lub żel lub ciecze samozapalne).
H. Przedmiot zawierający materiał wybuchowy i biały fosfor.
J. Przedmiot zawierający materiał wybuchowy i materiał ciekły łatwo zapalny lub żel.
K. Przedmiot zawierający materiał wybuchowy i trujący środek chemiczny.
L. Materiał wybuchowy lub przedmiot zawierający materiał wybuchowy,
przedstawiający sobą szczególne zagrożenie (np. z powodu swojej podatności na aktywację wodą lub obecności cieczy samozapalnych, fosforków lub materiałów piroforycznych) wymagają oddzielenia każdego typu.
N. Przedmioty zawierające jedynie materiały wybuchowe skrajnie niewrażliwe.
S. Materiał lub przedmiot tak zapakowany lub zbudowany, aby jakiekolwiek
niebezpieczne następstwa przypadkowego zadziałania ograniczyć do przestrzeni
wewnętrznej sztuki przesyłki, pod warunkiem, że ogień nie zniszczy sztuki przesyłki
i w związku z tym następstwa wybuchu lub rozrzutu będą ograniczone do takiego stopnia, że nie będą w sposób istotny utrudniać lub ograniczać gaszenia ognia lub stosowania innych działań ratunkowych w najbliższym sąsiedztwie sztuki przesyłki.
Przepisy Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r.( Dz.U. z 2002 r. Nr 194, poz. 1629) nakładają obowiązek klasyfikacji materiałów wybuchowych. W zakresie tym obowiązują następujące zasady:
Materiał lub przedmiot mający lub podejrzany o właściwości wybuchowe, powinien być zaklasyfikowany do klasy I zgodnie z metodami badań, procedurami i kryteriami opisanymi w części 1, „Podręcznika badań i kryteriów”.
2. Materiał lub przedmiot zaklasyfikowany do klasy 1 może być dopuszczony do przewozu tylko wówczas, gdy została mu przypisana nazwa lub pozycja i.n.o. wymieniona w tabeli A w dziale 3.2 i spełnia kryteria zawarte w „Podręczniku badań i kryteriów”.
3. Materiały lub przedmioty klasy I powinny być przypisane do numeru UN i nazwy lub pozycji i.n.o. wymienionych w tabeli A w dziale 3.2. Interpretacja nazw materiałów
i przedmiotów w tabeli A w dziale 3.2, powinna bazować na glosariuszu 2.2.1.1.7.
4. Próbki nowych lub istniejących materiałów i przedmiotów wybuchowych przewożone do następujących celów: badanie, klasyfikacja, poszukiwania i rozwój, kontrola jakości, lub jako próbki handlowe inne niż materiały wybuchowe inicjujące, powinny być zaklasyfikowane do określenia UN 0190 MATERIAŁ WYBUCHOWY, PROBKA.
5. Zaklasyfikowanie materiałów i przedmiotów wybuchowych niewymienionych z nazwy w tabeli A w dziale 3.2 do określenia i.n.o. w klasie 1 lub LIN 0190 PROBKI, WYBUCHOWE, jak również zaklasyfikowanie niektórych materiałów, których przewóz wymaga specjalnej autoryzacji przez właściwą władzę, zgodnie z przepisami specjalnymi cytowanymi w kolumnie (6) tabeli A w dziale 3.2, powinno być dokonane przez właściwą władzę kraju pochodzenia. Właściwa władza powinna również wydać pisemne zezwolenie określające warunki przewozu tych materiałów i przedmiotów. Jeżeli kraj pochodzenia nie jest stroną ADR, to klasyfikacja i warunki przewozu powinny być potwierdzone przez właściwą władzę pierwszego kraju ADR, do którego dotrze ładunek.
Do dokonywania klasyfikacji transportowej materiałów wybuchowych w Polsce są upoważnione następujące instytuty:
Instytut Przemysłu Organicznego w Warszawie,
Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia w Zielonce,
Instytut Mechaniki Precyzyjnej w Warszawie,
Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej,
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych,
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie.
Zakres upoważnień dla w/w instytutów określają odnośne Zarządzenia Ministra właściwego do spraw gospodarki.
Problemy klasyfikacji WPW dla celów transportowych są aktualnie przedmiotem wnikliwych analiz i dyskusji. Spowodowane to zostało seria nieszczęśliwych wypadków z nimi związanych.
6
W załączniku A do umowy ADR ujęto przepisy szczególne dotyczące WPW. W szczególności przepis 645 głosi: „Kod klasyfikacyjny ogni sztucznych podany w kolumnie (5) wykazu towarów powinien być użyty jedynie za zgodą właściwej władzy Państwa- Strony Umowy ADR, wydaną przed przewozem”. Oznacza to w praktyce obowiązek urzędowego zweryfikowania klasyfikacji ogni sztucznych przed dokonaniem ich przewozu, co powinno być potwierdzone przez nadawcę w dokumencie przewozowym zapisem „Klasyfikacja uznana przez właściwą władzę „ (W miejscu kropek podaje się nazwę Państwa-Strony Umowy ADR, które dokonało weryfikacji).
Tryb weryfikacji kodów klasyfikacyjnych dla WPW został określony zarządzeniem Nr I Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 lutego 2003r „Procedura administracyjna nadawania i rejestracji kodu klasyfikacyjnego ADR dla ogni sztucznych”.
Z uwagi na rangę zagadnienia oraz liczne zaniedbania w zakresie klasyfikacji transportowej WPW, należy zwrócić uwagę na obowiązek posiadania przez przedsiębiorcę kopii certyfikatów klasyfikacyjnych tych wyrobów, ponieważ tylko wyroby posiadające te certyfikaty są dopuszczone do przechowywania w obiektach magazynowych.
3.3. Udzielanie pozwoleń na nabywanie, przechowywanie i używanie WPW
3.3.1. Ogólne zasady.
Uniemożliwienie dostępu do materiałów wybuchowych nieupoważnionym osobom jest jednym z podstawowych warunków zapewnienia bezpieczeństwa publicznego i wynika z ogólnej sytuacji na świecie, związanej ze wzrostem zagrożeń terroryzmem.
W Polsce problemy wydawania i cofania pozwoleń na nabywanie i przechowywanie materiałów wybuchowych przez osoby fizyczne i prawne oraz jednostki naukowe są regulowane Ustawą z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz.U. Nr 117, poz. 1007 z późniejszymi zmianami). Z problematyką tą korespondują zapisy ustawy Ustawa z dnia 22 czerwca 2001r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. Nr 67, poz. 679 z późniejszymi zmianami) regulującą zasady koncesjonowania obrotu materiałami wybuchowymi, w tym WPW.
Wskazane wyżej ustawy transponują odpowiednią regulację prawną obowiązującą w Unii Europejskiej - Dyrektywą Rady 93/15JEEC.
Stosownie do ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, w odniesieniu do wydawania i cofania pozwoleń na nabywanie, przechowywanie i używanie WPW obowiązują następujące podstawowe zasady ujęte w ustawie oraz rozwinięte w odpowiednich rozporządzeniach wykonawczych:
1. nabywanie i przechowywanie WPW nie wymienionych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 29 lipca 2005 r w sprawie wyrobów pirotechnicznych, na których nabywanie, przechowywanie lub używanie nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia (Dz.U. Nr 158, poz. 1329) wymaga uzyskania pozwolenia;
2. nie jest wymagane pozwolenie na nabywanie i przechowywanie WPW” wymienionych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 29 lipca 2005 r w sprawie wyrobów pirotechnicznych, na których nabywanie, przechowywanie lub używanie nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia (Dz.U. Nr 158, poz. 1329).
„7
3. pozwolenia na nabywanie, przechowywanie lub używanie WPW wydaje wojewoda;
4. podstawowe uwarunkowania uzyskania pozwolenia przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną:
a. co najmniej średnie wykształcenie, zdolność do czynności prawnych, zdrowie psychiczne, niekaralność za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
b. brak wpisu do rejestru dłużników niewypłacalnych w KRS,
c. udokumentowanie spełnienia warunków technicznych i organizacyjnych
niezbędnych dla bezpiecznego prowadzenia działalności gospodarczej poprzez przedstawienie opinii uprawnionej instytucji - opiniowaniu podlega prawidłowość lokalizacji, konstrukcji obiektów służących realizacji działalności, przydatności terenów, bezpieczeństwo procesów technologicznych, surowców, wyrobów oraz urządzeń technologicznych,
d. zatrudnianie osób o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych, potwierdzonych egzaminem zdanym przed Komisja Kwalifikacyjną. a także nie karanych za umyślne przestępstwa, zdrowych psychicznie, posiadających nienaganną opinię komendanta Policji;
5. przedsiębiorca inny, niż osoba fizyczna uzyska pozwolenie, jeżeli nie jest wpisany do rejestru dłużników niewypłacalnych, udokumentuje spełnienie wymaganych warunków technicznych i organizacyjnych oraz zatrudnia osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych, zdrowe psychicznie, nie karane za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu państwa, porządkowi publicznemu, życiu lub zdrowiu ludzi, posiadające nienaganną opinię komendanta Policji;
6. pozwolenia są wydawane bezterminowo;
7. wojewoda może odmówić wydania lub cofnąć wydane pozwolenie, jeżeli przedsiębiorca nie spełnia warunków określonych w ustawie;
8. przedsiębiorca posiadający pozwolenie jest zobowiązany do przestrzegania warunków i zasad określonych w ustawie
Biorąc pod uwagę postulaty przedsiębiorców, w znowelizowanym art. 9 ust. 3, 4, 5, 6 ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego jednoznacznie stwierdza się, że przedsiębiorca może nabywać, przechowywać materiały wybuchowe przeznaczone do użytku cywilnego bez uzyskania pozwolenia lub ich używać, jeżeli posiada koncesję na wytwarzania lub obrót materiałami wybuchowymi, a także określa warunki, jakie powinien spełnić ten przedsiębiorca.
W szczególności, przedsiębiorca posiadający koncesję na obrót ogniami sztucznymi w oparciu o zapisy wskazanego artykułu może używać WPW dla realizacji pokazów, jeżeli:
rodzaj nabywanych, przechowywanych lub używanych WPW odpowiada rodzajowi określonemu w koncesji,
posiada pomieszczenia magazynowe spełniające wymagania rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 października 2002 r w sprawie pomieszczeń magazynowych i obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz.U. Nr 190, poz. 1589),
zatrudnia osoby spełniające wymagania określone w art. 19 ustawy (dot. wieku, kwalifikacji zawodowych, opinii policji, niekaralności, zdrowia psychicznego),
zawiadomi pisemnie wojewodę o terminie podjęcia działalności gospodarczej związanej z używaniem WPW,
do zawiadomienia jw. dołączy opinię potwierdzającą możliwość spełnienia warunków technicznych i organizacyjnych prowadzenia działalności
przestrzega wymogów określonych w art. 18 ustawy.
8
Powyższy zapis likwiduje trudności, jakie w swoim czasie miały miejsce w związku z interpretacją uprawnień firm posiadających koncesję na obrót WPW do działalności w zakresie realizacji pokazów.
3.3.2. Zwolnienie od obowiązku uzyskania pozwolenia na nabywanie, przechowywanie lub używanie WPW
Wymaga komentarza problematyka wdrożenia rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 29 lipca 2005 r w sprawie wyrobów pirotechnicznych, na których nabywanie, przechowywanie lub używanie nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia (Dz.U. Nr 158, poz.
1329).
W znowelizowanej ustawie odstąpiono od określenia WPW zwolnionych od obowiązku uzyskiwania koncesji na obrót i pozwolenia na nabywanie wyrobów pirotechnicznych poprzez wskazanie ich kodów klasyfikacyjnych 1.4 G i 1.4 S. wprowadzając cytowanym wyżej rozporządzeniem wykaz wyrobów niewymagających pozwolenia (i koncesji na obrót).
Należy podkreślić, że zgodność WPW z wymogami określonymi w wykazie potwierdza producent lub importer. Informacje dotyczącą zaliczenia wyrobów do wykazu umieszcza w instrukcji stosowania wyrobu, dostarczanej każdemu nabywcy. Praktycznie realizowane jest to poprzez ujmowanie w instrukcji stosowania wyrobu znaku literowego NWP oznaczającego, że wyrób jest ujęty w przedmiotowym wykazie.
Przy takim rozwiązaniu producent lub importer jest zobowiązany do bardzo wnikliwego sprawdzenia, czy charakterystyki danego wyrobu odpowiadają wymaganiom ujętym w tabeli załącznika do rozporządzenia. Niesie on w związku z tym całkowitą odpowiedzialność za prawidłowość podjętej decyzji. W przypadku błędnej decyzji i zaistnienia wypadku może to skutkować poważnymi konsekwencjami.
Uwzględniając powyższe, wydaje się celowe zaproponowanie w tym miejscu, by importer (producent)WPW skorzystał z możliwości dokonania odpowiedniej analizy w toku dokonywania oceny danego wyrobu pod względem bezpieczeństwa, stosownie do 5 i 6 Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 9 lipca 2003 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie wewnątrzzakładowym oraz obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych (Dz. U. Nr 163, poz. 1577). Stosownie do zapisu 5 ust. 3 pkt 9 tego rozporządzenia wnioskodawca zgłaszający wyrób do oceny może we wniosku ująć odpowiednie propozycje w przedmiotowej sprawie, a instytucja dokonująca oceny ma obowiązek przeanalizować zasadność propozycji (* 6 ust. 2 pkt 15) i dokonać w karcie oceny zapisu dotyczącego warunków dopuszczenia danego wyrobu do obrotu, w tym zapisu stanowiącego podstawę do umieszczenia w instrukcji stosowania WPW znaku <NWP).
Opóźnienie publikacji cytowanego wyżej rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy spowodowało trudności związane z umieszczaniem w instrukcji stosowania wyrobu (nanoszonej na wyrób w procesie jego produkcji) znaku KNWP>. Obowiązująca interpretacja rozporządzenia sprowadza się do potwierdzenia obowiązku dostarczenia przez sprzedawcę nabywcy instrukcji stosowania wyrobu, zawierającej znak literowy KN\yP>, jednak nie oznacza to obowiązku umieszczania tego znaku na każdym wyrobie pirotechnicznym.
Stosownie do powyższego, przedsiębiorcy sprzedający WPW, na których nabywanie, przechowywanie lub używanie nie jest wymagane pozwolenie, powinni we własnym zakresie udostępniać nabywcy instrukcję stosowania WPW, zawierającą znak literowy <NWP>. Nie wymaga to otwierania wszystkich opakowań i naklejania na wyrobach takiego znaku.
9
3.3.3. Opiniowanie przygotowania organizacyjnego i technicznego przedsiębiorcy
W związku z koniecznością uzyskania przez zainteresowanego przedsiębiorcę opinii o spełnieniu warunków technicznych i organizacyjnych wykonywania działalności związanej z używaniem materiałów wybuchowych, rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 25 listopada 2002 r w sprawie instytucji wydających opinie o możliwości spełnienia warunków technicznych i organizacyjnych podczas prac z użyciem materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1716) do wystawiania takiej opinii zostały upoważnione następujące jednostki:
instytut Przemysłu Organicznego w Warszawie,
Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia w Zielonce,
Główny Instytut Górnictwa w Katowicach,
Akademię Górniczo-Hutnicza w Krakowie.
Opinia wystawiana przez uprawnioną jednostkę powinna zawierać ocenę:
prawidłowości lokalizacji, konstrukcji i wyposażenia obiektów
produkcyjnych, magazynowych, socjalnych, pomocniczych z punktu widzenia zagrożeń,
przydatności terenów do ewentualnego wzniesienia w/w obiektów,
bezpieczeństwa procesów przewidywanych do realizacji oraz surowców, produktów i wyrobów,
bezpieczeństwa urządzeń technologicznych.
Ustawa pozwala na uzyskanie pozwolenia przez przedsiębiorcę nieposiadającego
obiektów magazynowych. Powinien on jednak wykazać, że zawarł odpowiednie porozumienia z
dostawcą wyrobów, dotyczące przechowywania i przyjmowania wyrobów niewykorzystanych w
danym dniu powrotem przez dostawcę do jego magazynu.
3.3.4. Kwalifikacje zawodowe
W związku z uwarunkowaniem udzielenia pozwolenia wymogiem zatrudniania przez przedsiębiorcę osób posiadaj ących odpowiednie przygotowanie zawodowe, Mini ster Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w drodze decyzji powołał Komisję Kwalifikacyjną. egzaminującą osoby mające dostęp do materiałów wybuchowych.
Zasady szkolenia i egzaminowania osób oraz potwierdzania przygotowania zawodowego reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 lipca 2005 r. w sprawie szkolenia i egzaminowania osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz.U. Nr 135, poz. 1140). Należy jednak podkreślić, że w stosunku do przedsiębiorstw prowadzących publiczne pokazy pirotechniczne ustawa o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego wymaga dodatkowo udokumentowania praktyki zawodowej w zakresie realizacji takich pokazów przez zainteresowane osoby przed przystąpieniem do szkolenia i egzaminu.
10
Stosownie do cytowanego wyżej rozporządzenia, szkolenia osób ubiegających się o potwierdzenie przygotowania zawodowego wykonują upoważnione instytucje:
Instytut Przemysłu Organicznego w Warszawie,
Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia w Zielonce,
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie,
Instytut Mechaniki Precyzyjnej w Warszawie,
Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu,
„Poltegor-lnstytut” Instytut Górnictwa Odkrywkowego we Wrocławiu.,
Główny Instytut Górnictwa w Katowicach.
Należy podkreślić, że w szkoleniu z założenia uczestniczą słuchacze posiadający określone doświadczenie zawodowe i wiedzę, uzyskane na uczelniach, kursach i w trakcie pracy zawodowej. Natomiast uczestnicy szkolenia są poddani egzaminowi obejmującego całokształt wiedzy zawodowej niezbędnej dla prowadzenia wybranej działalności (specjalizacji) związanej ze stosowaniem WPW, ze szczególnym zwróceniem uwagi na wykładane w ramach szkolenia zagadnienia.
Celem szkolenia, zgodnie z zasadami określonymi w cytowanym wyżej rozporządzeniu Ministra Gospodarki jest przede wszystkim przekazanie słuchaczowi usystematyzowanej wiedzy
o nowych regulacjach prawnych wprowadzanych w ostatnich latach, w tym w związku z wejściem Polski do Unii Europejskiej.
3.3.5. Dodatkowe wymagania w stosunku do zatrudnianych osób
Art. 11 ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego wymaga, by zatrudnione osoby mające dostęp do materiałów wybuchowych nie wykazywały zaburzeń psychicznych oraz istotnych zaburzeń psychologicznych.
Badania wskazanych osób jest realizowane stosownie do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2003 r w sprawie badań psychiatrycznych i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na nabywanie oraz przechowywanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. U. Nr ł58, poz. 1536).
Uwzględniając zagrożenia, jakie mogą być skutkiem zatrudnienia osób niezrównoważonych psychicznie, należy stwierdzić, że pracodawcy powinni przestrzegać wymogów dokonywania badań zatrudnianych pracowników zgodnie z cytowanym wyżej rozporządzeniem. Z drugiej strony, należy spodziewać się, że dopełnienie tych obowiązków jest przedmiotem wnikliwych kontroli uprawnionych instytucji.
3.3.6. Wniosek o wydanie pozwolenia
Przedsiębiorcy ubiegający się o uzyskanie pozwolenia na nabywanie, przechowywanie lub używanie materiałów wybuchowych, w tym WPW, są zobowiązani do złożenia odpowiedniego wniosku do urzędu wojewódzkiego. Wzór wniosku określa rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 13 kwietnia 2005r w sprawie wzoru wniosku o wydanie pozwolenia na nabywanie, przechowywanie lub używanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz.U. Nr 76, poz. 667).
Należy podkreślić, że w stosunku do poprzedniego rozporządzenia w przedmiotowej sprawie, cytowane wyżej rozporządzenie wymaga podania we wniosku prawidłowej nazwy przewozowej i numeru rozpoznawczego UN, określonego w załączniku A do umowy ADR.
li
Przy takim podejściu, biorąc pod uwagę dokonane w toku nowelizacji zmiany w art. 9 ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, należy zalecać ujmowanie we wniosku numerów UN dotyczących wszystkich ogni sztucznych (WPW) ujętych w załączniku A do umowy ADR. Nie można bowiem wykluczyć, że pewne WPW z podklasy
1.4. mogą wymagać uzyskiwania pozwolenia. (Patrz również pkt 3.3.2), a także mogą być dokonywane kolejne zaostrzenia procedury klasyfikacyjnej ONZ, powodujące konieczność zmiany klasyfikacji wybranych WPW.
3.4. Magazynowanie WPW
3.4.1. Zestawienie najważniejszych regulacji prawnych
Problematyka przechowywania WPW w magazynach gotowych wyrobów, a także w pomieszczeniach sklepowych i pomieszczenia zaplecza sklepów, jest przedmiotem kilku regulacji prawnych:
1) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie wewnątrzzakładowym oraz obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych (Dz.U. Nr 163, poz. 1577)
2) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 października 2002 r w sprawie pomieszczeń magazynowych i obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz.U. Nr 190, poz. 1589)
3) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 6 lipca 2005 r w sprawie sposobu przechowywania materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego w tymczasowym magazynie (Dz.U. Nr 139, poz. 1166).
3.4.2. Przechowywanie WPW w magazynach gotowych wyrobów
Przechowywanie WPW w postaci gotowych wyrobów regulują przepisy rozporządzenia Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 października 2002 r w sprawie pomieszczeń i obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz.U. Nr 190, poz. 1589) wydanego na podstawie art. 24 ust. 2 oraz art. 33 ust. 2 ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.
W celu uwzględnienia zróżnicowania stopnia zagrożenia w procesie magazynowania w
związku z właściwościami przechowywanych materiałów wybuchowych i wyrobów
wypełnionych materiałem wybuchowym, w rozporządzeniu przyjęto klasyfikację tych materiałów, analogiczną do klasyfikacji wynikającej z przepisów załącznika A do umowy ADR, obejmującą:
1) w klasie I — materiały niebezpieczne, zaklasyfikowane do podklas 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, I .5, i 1.6 materiałów wybuchowych i wyrobów wypełnionych materiałem wybuchowym,
2) w klasie 3 - roztwory odczulone nitrogliceryny, o stężeniu do 30%,
3) w klasie 4.1 — materiały wybuchowe w stanie nie wybuchowym, zaklasyfikowane do klasy 4. 1, wymienione w załączniku A.
12
4) w klasie 9 - przedmioty ratownicze zaklasyfikowane do klasy 9 materiałów niebezpiecznych, wymienione w załączniku A, jeżeli zawierają materiały wybuchowe
Rozporządzenie wprowadza podział obiektów magazynowych dla przechowywania materiałów wybuchowych, w tym WPW, na:
Magazyny bazowe obejmujące obiekty magazynowe, w których przechowuje się materiały wybuchowe w znaczących ilościach,
2. Magazyny podręczne, obejmujące pomieszczenia przemysłowe, laboratoryjne, sklepowe itp., w których przechowuje się materiały wybuchowe, w niewielkich ilościach, niestwarzających istotnego zagrożenia dla tych obiektów i otoczenia.
Rozporządzenie wymaga, by materiały wybuchowe, w tym WPW, były przechowywane w obiektach magazynowych w sposób zapewniający bezpieczeństwo ludzi, mienia i środowiska naturalnego, w szczególności poprzez:
1) właściwą lokalizację, odpowiednią konstrukcję, przystosowanie, wyposażenie i zabezpieczenie,
2) opracowanie, systematyczną aktualizację i przestrzeganie instrukcji technicznych przechowywania oraz instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) przechowywanie wyrobów posiadających certyfikaty klasyfikacyjne dla celów transportowych, jeżeli takie certyfikaty są wymagane odrębnymi przepisami,
4) przechowywanie wyrobów właściwie opakowanych i oznakowanych, stosownie do wymagań określonych w odrębnych przepisach i normach, w ustalonych dla nich terminach ważności;
5) zapewnienie bezpośredniego nadzoru nad obiektem magazynowym,
6) zatrudnianie pracowników przeszkolonych zgodnie z obowiązującymi przepisami,
7) zapewnienie bezpiecznego transportu,
8) przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy wynikających z odrębnych przepisów, stanowiskowych instrukcji bezpieczeństwa pracy a także z instrukcji technicznych przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.
9) utrzymywanie obiektów magazynowych w dobrym stanie technicznym, czystości i porządku,
10) przechowywanie na terenie obiektów magazynowych wyłącznie określonych instrukcjami technicznymi wyrobów, narzędzi i wyposażenia,
1 1) zabezpieczenie przechowywanych materiałów wybuchowych przed bodźcami, które mogłyby doprowadzić do ich wybuchu, zapłonu lub utraty określonych parametrów technicznych,
l2)wykonywanie w obiekcie magazynowym prac związanych wyłącznie z jego przeznaczeniem,
13) wykonywanie prac remontowych oraz prac związanych z używaniem otwartego ognia lub mogących doprowadzić do zapłonu albo wybuchu przechowywanych materiałów wybuchowych, po ich usunięciu z obiektu magazynowego, na podstawie pisemnego wniosku, po uzyskaniu pisemnej zgody na ich podjęcie od przedsiębiorcy,
13
14) poddawanie urządzeń elektrycznych, sygnalizacyjnych, odgromowych oraz innych instalacji znajdujących się w obiektach magazynowych kontroli przed dopuszczeniem do eksploatacji, a następnie, co najmniej raz w roku kontrolować ich stan pod względem spełnienia wymagań odnośnej Polskiej Normy, dokumentując wyniki kontroli pisemnym protokołem przechowywanym u przedsiębiorcy,
15) układanie opakowań lub pojemników z wyrobami w taki sposób, aby nie mogły przypadkowo przemieszczać się, przewracać, deformować pod wpływem nadmiernego ciężaru, a także by można było nimi łatwo manewrować zgodnie z potrzebami.
Ponadto obiekty magazynowe wraz z przechowywanymi materiałami wybuchowymi, w tym WPW, muszą być skutecznie zabezpieczone przed kradzieżą i dostępem osób niepowołanych. Na ich terenie mogą przebywać wyłącznie osoby do tego upoważnione. W obiektach magazynowych powinna być prowadzona książka ewidencji osób wchodzących, w której odnotowuje się datę, godzinę wejścia i godzinę wyjścia, imię i nazwisko oraz cel przebywania danej osoby w obiekcie magazynowym. W przypadku konieczności wejścia do magazynu osoby nieuprawnionej, w ewidencji podaje się również nazwisko towarzyszącej osoby upoważnionej.
Ujęte w rozporządzeniu zasady lokalizacji magazynów bazowych, w których są przechowywane materiały wybuchowe, w tym WPW, zdolne do wybuchu w masie (tj zaklasyfikowane do podklasy li), w stosunku do innych obiektów w otoczeniu, wyznacza się, biorąc za punkt wyjścia dopuszczalne dla tych obiektów wartości nadciśnienia fali uderzeniowej, prognozowane z uwzględnieniem:
1. masy netto magazynowanego ładunku materiałów wybuchowych i jego zdolności do generowania fali uderzeniowej,
2. konstrukcji obiektu magazynowego „ obecności lub braku obwałowań;
3. ewentualnych uwarunkowań propagacji fali uderzeniowej wokół obiektu magazynowego;
4. wrażliwości materiałów wybuchowych znajdujących się w zagrożonym obiekcie, w stosunku do którego jest wyznaczana bezpieczna odległość;
5. zastosowanych dodatkowych zabezpieczeń obiektu magazynowego i pobliskich obiektów.
Szczegółowe wymagania dotyczące lokalizacji magazynów bazowych oraz podręcznych dla materiałów wybuchowych, w tym WPW zaliczonych do podklasy I .1, określają załączniki do wskazanego rozporządzenia.
Należy podkreślić, że w związku z tragicznymi wybuchami WPW w magazynach w Holandii i innych krajach, aktualnie podejmowane są bardziej szczegółowe badania nad zachowaniem się tych wyrobów w przypadku zainicjowania w magazynach o różnej konstrukcji.
Należy oczekiwać, że w niezbyt odległej przyszłości wprowadzone zostaną korekty w przepisach dotyczących transportu, a także magazynowania WPW, ukierunkowane na wyeliminowanie możliwości lub ograniczenie skutków wybuchu masowego w warunkach transportu i magazynowania.
Jak się wydaje, w pierwszej kolejności dla wszystkich podklas WPW ograniczony zostanie stopień wypełnienia pojemności magazynu (kontenera transportowego itp.) przez te wyroby, ze wskazaniem obowiązku pozostawiania w magazynie wolnych objętości. Rozwinięte zostaną również wymogi odnośnie „powierzchni odciążających” w obiektach magazynowych, siużących jako drogi wylotu ewentualnych produktów gazowych spalania WPW. (Powierzchnie odciążające przeciwdziałają wzrostowi ciśnienia w obiekcie, sprzyjającego rozwojowi i przyspiesząj ącego procesy spalania mas pirotechnicznych).
14
Obiekty magazynowe dopuszcza się do eksploatacji, gdy:
1) zapewnione jest zabezpieczenie przechowywanych materiałów wybuchowych i amunicji przed ogrzaniem do temperatury powyżej 348 K (75°C) chyba, że wyższa temperatura wynika z instrukcji technicznej ich przechowywania,
2) wokół każdego obiektu jest wyznaczona i oznaczona strefa ochrony, w której nie powinny wystąpić lub pojawiać się czynniki zwiększające ryzyko zaistnienia wybuchu lub spalenia przechowywanych materiałów wybuchowych i amunicji,
3) są wyposażone w sprzęt przeciwpożarowy oraz instalacje gaśnicze dostosowane do właściwości i zagrożeń stwarzanych przez przechowywane materiały wybuchowe i amunicję, określony w karcie kwalifikacyjnej obiektu,
4) zabezpieczają przechowywane materiały wybuchowe i amunicję przed zachodzeniem w nich niekorzystnych przemian chemicznych lub fizycznych mogących mieć wpływ na ich bezpieczeństwo,
5) posiadają sprawny system wentylacji pomieszczeń, określony w karcie kwalifikacyjnej obiektu,
6) są chronione przed wyładowaniami elektryczności atmosferycznej, zgodnie z Polską Normą, określony dla budynków zagrożonych pożarem lub wybuchem,
7) są zabezpieczone przed wodą gruntową, opadami atmosferycznymi i powodzi
8) zainstalowane urządzenia i instalacje elektryczne odpowiadają wymaganiom Polskiej Normy,
9) jeżeli jest to konieczne ze względu na właściwości przechowywanych materiałów wybuchowych i amunicji, są wyposażone w instalację grzewczą której temperatura elementów i przewodów grzewczych jest o co najmniej 50°C niższa od temperatury rozkładu materiału wybuchowego, jednak nie wyższa niż 393 K (120° C),
10) na obiekcie magazynowym lub wewnątrz pomieszczenia magazynowego są naniesione trwałe napisy określające:
a) klasy lub podklasy i grupy zgodności przechowywanych materiałów wybuchowych i amunicji,
b) dopuszczalną ilość przechowywanych wyrobów,
c) dopuszczalną liczbę pracowników obshigi w obiekcie magazynowym.
Rozporządzenie określa zasady łącznego przechowywania materiałów wybuchowych. a także zasady określania wielkości ładunków przyjmowanych do obliczeń stref zagrożeń, w tym wielkości prognozowanego nadciśnienia fali uderzeniowej, generowanej przy wybuchu.
Jednym z ważniejszych zapisów rozporządzenia jest wprowadzenie okresu przejściowego,
stosownie do którego obiekty magazynowe, zbudowane zgodnie z przepisami obowiązującymi w
czasie ich budowy, powinny być dostosowane do warunków określonych w rozporządzeniu w
terminie 5 lat.
Przestrzegania przepisów dotyczących magazynowania materiałów wybuchowych, w tym WPW, jest przedmiotem wnikliwych kontroli ze strony organów dokonujących takie kontrole. Dotyczy to zarówno rutynowych kontroli, jak i postępowań komisji powypadkowych Państwowej Inspekcji Pracy, Prokuratury, Policji Państwowej.
15
3.4.3. Przechowywanie WPW w pomieszczeniach sklepowych i zaplecza
Problematykę przechowywania WPW w pomieszczeniach sklepowych i pomieszczeniach zaplecza sklepów regulują przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie wewnątrzzakładowym oraz obrocie materiaÓw wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych (Dz.U. Nr 163, poz.1577). Rozporządzenie w części dotyczącej WPW opracowane zostało w warunkach ścisłej współpracy ze Stowarzyszeniem Dystrybutorów i Importerów Pirotechniki.
[W rozporządzeniu tym jako pomieszczenia magazynowe definiuje się pomieszczenia przystosowane do składowania wyrobów pirotechnicznych widowiskowych o masie brutto ponad 1000 kg nieprzerwanie przez okres co najmniej 90 dni w roku. W stosunku do tych pomieszczeń obowiązują przepisy omówione w pkt 3.4.2. niniejszego opracowania.]
Stosownie do zapisów rozporządzenia, w pomieszczeniach sklepowych i
pomieszczeniach zaplecza zakładów pracy, w których jest prowadzony obrót WPW, mogą znajdować się wyłącznie wyroby oznaczone kodem klasyfikacyjnym 1.4 G i 1.4 S. Biorąc jednak pod uwagę realia, rozporządzenie zawiera zapis umożliwiający dokonywanie obrotu w pomieszczeniach sklepowych i zaplecza również wyrobów oznaczonych kodem klasyfikacyjnym 1.1 G, 1.2 G i 1.3 G. jeżeli są one przechowywane w opakowaniach jednostkowych, względnie w opakowaniach kartonowych lub tekturowych o masie brutto, co najwyżej 50 kg, a także pod warunkiem, że ilość mieszaniny pirotechnicznej w jednostkowym wyrobie nie przekracza w:
1) rakietach — 100 g, w tym mieszaniny wywolującej efekt pirotechniczny do 70 g;
2) moździerzach — 40 g;
3) petardach — 5 g;
4) strzelającym konfetti — 10 mg;
5) ogniach bengalskich — 2500 g;
6) bateriach — 500g, ale nie więcej jednak niż do 40 g w pojedynczym wystrzale;
7) innych wyrobach — 50 g w pojedynczym wystrzale;
Wyroby odpowiadające tym wymogom traktuje się jak WPW oznaczone kodem klasyfikacyjnym 1.4 G.
Zgodnie z omawianym rozporządzeniem, pomieszczenia sklepowe i pomieszczenia zaplecza można lokalizować w obiektach przeznaczonych na cele handlowe. Pomieszczenia te można eksploatować zgodnie z przeznaczeniem, jeżeli:
1) temperatura w pomieszczeniach przy pomiarze na wysokości 1 m od podłogi nie przekracza 30 °C (303K) i zainstalowane są środki techniczne gwarantujące spełnienie tego wymogu;
2) są wyposażone w podręczny sprzęt gaśniczy dostosowany do zagrożenia stwarzanego przez przechowywane wyroby;
3) przechowywane wyroby pirotechniczne posiadają zabezpieczenie przed powstawaniem w nich niekorzystnych przemian chemicznych lub fizycznych mogących powodować zwiększenie wrażliwości materiału na bodźce, pogorszenie trwałości chemicznej, oraz powodujących inicjację wybuchu lub zapłon;
4) posiadają konstrukcję zabezpieczającą przechowywane materiały przed kradzieżą oraz dostępem nieuprawnionych osób;
5) posiadają system wentylacji wyciągowej;
16
6) posiadają ochronę przed wyładowaniami atmosferycznymi, zgodną z wymaganiami odnośnej Polskiej Normy;
7) urządzenia i instalacje elektryczne odpowiadają wymaganiom stawianym urządzeniom instalowanym w miejscach zagrożonych pożarem;
8) elementy i przewody grzewcze w pomieszczeniach są rozmieszczone przynajmniej w odległości 1 m od opakowań zawierających wyroby pirotechniczne, a ich temperatura nie przekracza 120°C (393K);
9) drzwi ewakuacyjne otwierają się na zewnątrz pomieszczenia i posiadają zamki rolkowe działające w wyniku pchnięcia lub rozsuwające się na zewnątrz;
10)okna służące za wyjścia awaryjne otwierają się na zewnątrz, natomiast otwory okienne posiadają wymiary co najmniej 0,75 mx 0,75m;
1 )wymiary wewnętrzne pomieszczeń zapewniają bezpieczne operowanie opakowaniami składowanych wyrobów oraz swobodne poruszanie się osób kupujących i personelu;
12) półki, regały i inne wyposażenie pomieszczeń są wykonane z materiałów trudno palnych uniemożliwiających w czasie pożaru tworzenie toksycznych związków, zagrażających zdrowiu lub życiu ludzi.
Pomieszczenia sklepowe i zaplecza zalicza się do kategorii MW2, a obiekty, w których są zlokalizowane zalicza się do klasy MDO. Strefa ochrony obiektu dla tych pomieszczeń, która jest oddzielną strefą pożarową powinna obejmować obszar tych pomieszczeń.
W obrębie strefy ochrony niedopuszczalne jest:
1) używanie otwartego ognia;
2 ) palenie tytoniu;
3) prowadzenie prac spawalniczych;
4) prowadzenie innych prac mogących stworzyć warunki dla zapłonu lub wybuchu zgromadzonych wyrobów pirotechnicznych;
5) gromadzenie i przechowywanie innych materiałów palnych, niż wynikających z wyposażenia obiektu handlowego.
Jeżeli pomieszczenia sklepowe i zaplecza stanowiące fragment obiektów handlowych nie są pomieszczeniami wydzielonymi, wówczas w bezpośrednim ich otoczeniu nie należy przechowywać substancji łatwopalnych lub butli zawierających gaz pod ciśnieniem.
Wyroby pirotechniczne widowiskowe można przechowywać w pomieszczeniach sklepowych i pomieszczeniach zaplecza w ilościach brutto 1000 kg.
Rozporządzenie zobowiązuje przedsiębiorcę prowadzącego obrót WPW do zapewnienia bezpieczeństwa ludzi, mienia i środowiska, w szczególności poprzez:
1) przechowywanie WPW właściwie opakowanych i oznakowanych, w ustalonych terminach ważności;
2) opracowanie i posiadanie aktualnej instrukcji przechowywania WPW, obejmującej zasady ich utylizacji, oraz instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy dla wszystkich stanowisk
3) zapewnienie przestrzegania instrukcji magazynowania wyrobów pirotechnicznych oraz instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy na wszystkich stanowiskach pracy;
4) zapewnienie bezpiecznego transportu wewnątrzzakładowego WPW;
5) zapewnienie ochrony wyrobów pirotechnicznych przed kradzieżą oraz dostępem osób nieupoważnionych;
17
6) nie przechowywanie materiałów, narzędzi oraz wyposażenia innego, niż określone w instrukcji przechowywania w pomieszczeniach, w których znajdują się WPW;
7) wykluczenie możliwości wpływu na wyroby pirotechniczne bodźców mogących spowodować wybuch lub zapłon;
8) prowadzenie w pomieszczeniach sklepowych i pomieszczeniach zaplecza wyłącznie prace związanych z przeznaczeniem pomieszczeń;
9) prowadzenie prac mogących doprowadzić do ogrzewania i zapłonu WPW, a w w szczególności prac remontowych wyłącznie po usunięciu wyrobów z tych pomieszczeń, oraz po potwierdzeniu na piśmie przez upoważnioną przez pracodawcę osobę, że wyroby zostały usunięte;
10) w razie uszkodzenia opakowania, zbieranie i neutralizowanie rozsypanej zawartości we właściwy sposób, zgodnie z obowiązującą instrukcją magazynowania;
11) poddawanie kontroli przed dopuszczeniem do eksploatacji, a następnie, raz w roku kontroli, udokumentowanej pisemnym protokołem urządzeń elektrycznych, sygnalizacyjnych, odgromowych oraz innych instalacji znajdujących się w pomieszczeniach i obiektach;
12) właściwe przechowywanie na półkach, regałach lub w miejscach do tego przeznaczonych opakowań lub pojemników z WPW oraz układanie ich w sposób uniemożliwiający przypadkowe przemieszczanie się, przewracanie, deformowanie pod wpływem nadmiernego ciężaru,
13) w przypadku powstania zagrożenia spowodowanego zainicjowaniem przechowywanych wyrobów pirotechnicznych należy działanie zgodnie z instrukcją postępowania w sytuacji awaryjnej, o której mowa w 50;
14) nie używania otwartego ognia w pomieszczeniach
Pracodawca prowadzący obrót wyrobami pirotechnicznymi, w tym o przeznaczeniu widowiskowym powinien opracować instrukcję postępowania w sytuacji awaryjnej i organizacji akcji ratowniczej, określającą:
1) rodzaj i skalę zagrożeń;
2) sposób postępowania w przypadku awarii i organizacji akcji ratowniczej, ze wskazaniem lokalizacji stosowanych środków gaśniczych;
3) zasady oraz miejsce ewakuacji ludzi;
4) sposób powiadamiania straży pożarnej, policji, lub innych jednostek;
5) sposoby zabezpieczenia miejsca awarii, likwidacji bezpośrednich skutków oraz metod przeciwdziałania rozszerzaniu się skutków awarii.
Przestrzegania przepisów dotyczących magazynowania WPW jest przed miotem wnikliwych kontroli ze strony organów dokonujących takie kontrole. Dotyczy to zarówno rutynowych kontroli, jak i postępowań komisji powypadkowych Państwowej inspekcji Pracy, Prokuratury, Policji Państwowej.
3.4.4. Karty kwalifikacyjne obiektów zagrożonych wybuchem lub spalaniem WPW
Dla każdego obiektu magazynowego, w których są przechowywane materiały wybuchowe, w tym WPW, istnieje obowiązek sporządzenia karty kwalifikacyjnej obiektu, stosownie do zasad określonych w rozporządzeniu: